چگونه فرزندی با اعتماد به نفس بالا داشته باشیم؟ (دیدگاه روانشناسی)
اعتماد به نفس یکی از بزرگ‌ترین هدایایی است که والدین می‌توانند به فرزند خود هدیه دهند. کودکی که اعتماد به نفس ندارد، به انجام کارهای جدید و چالش‌برانگیز تمایلی نخواهد داشت، زیرا از شکست یا سرزنش دیگران می‌ترسد. این نگرش سبب می‌شود که آن‌ها در آینده عقب‌تر از هم‌سن‌وسالان خود در مسیر زندگی پیش بروند و نتوانند در یک حرفه موفق شوند. دلسردی و ترس سبب تضعیف اعتماد به نفس می‌شوند. بنابراین زمانی که فرزندتان سعی به انجام کاری سخت و چالش‌برانگیر دارد، باید به‌عنوان والدین، فرزند خود را تشویق و حمایت کنید. در این مطلب از دیجی‌کالا مگ، ۱۶ نکته‌ی کمک‌کننده به‌منظور تربیت فرزندانی با اعتماد به نفس را به شما خواهیم گفت.
۱. بدون در نظر گرفتن نتیجه، تلاش فرزندتان را تحسین کنید
وقتی شما در حال بزرگ شدن هستید، مسیری که طی می‌کنید مهم است و هدف اهمیت کمتری دارد. بنابراین مهم نیست که فرزندتان گل پیروزی را برای تیمش می‌زند یا ناگهان آن را راهی خارج از زمین می‌کند؛ شما تلاش آن‌ها را باید تحسین کنید. بنابراین فارغ از نتیجه، فرزندتان را بابت سخت‌کوشی‌اش تشویق کنید تا هرگز خجالت‌زده نشوند.
۲. تشویق به تمرین کنید تا شایستگی را کسب کند
همیشه کودکتان را به تمرین انجام کار دلخواه‌اش تشویق کنید، اما هرگز او را برای انجام تمرین، مجبور نکنید و تحت فشار قرار ندهید. تمرین پیش‌نیاز تلاش است و سخت‌کوشی سبب تضمین بیشتر مسیر پیشرفت می‌شود.
۳. اجازه دهید با مشکلاتشان روبه‌رو شوند
اگر کارهای سخت مربوط به فرزندتان را خودتان انجام دهید، توانایی‌ها یا اعتماد به نفس لازم برای حل مشکلات را از او سلب خواهید کرد. در واقع قدرت رویارویی با مشکلات به خودی‌خود در فرزندتان شکل نمی‌گیرد. کمک بیش از حد والدین سبب می‌شود کودک اعتماد به نفسی که ناشی از خودیاری و قوه‌ی تشخیص است را از دست بدهد. به‌عبارتی دیگر بهتر است به جای دادن لقمه‌ای آماده، به کودک خود اجازه دهید که با چالش‌های پیش رویش دست و پنجه نرم کند و به قدرت و توانایی خودش در حل مشکلات ایمان بیاورد.
۴. به کودک اجازه دهید که کودک باشد
انتظار نداشته باشید که فرزند شما مانند یک فرد بزرگسال رفتار کند. وقتی یک کودک تصور کند که تنها رفتار پدر و مادر درست است، رسیدن به این استاندارد نابه‌جا، می‌تواند فرزندتان را از سخت‌کوشی دل‌سرد کند. وقتی کودکتان برای رسیدن به آنچه که از یک بزرگسال انتظار می‌رود، تلاش کند، بدون شک اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهد. چون بیش از توانش از خودش انتظار دارد.
۵. با حس کنجکاوی کودک برخوردی تشویق‌کننده داشته باشید
گاهی تحمل سیل سؤالات تمامنشدنی کودک می‌تواند بسیار طاقت‌فرسا باشد، اما باید مشوق حس کنجکاوی و شوق دانستن او باشید. سؤال پرسیدن یکی از تمرین‌های مفید برای رشد کودک است، زیرا آن‌ها متوجه می‌شوند، چیزهایی وجود دارد که نمی‌دانند. کودکان در اثر پرسش متوجه می‌شوند، دنیایی نامرئی از دانستنی‌ها وجود دارد که هرگز با آن روبه‌رو نشده‌اند.
وقتی بچه‌ها مدرسه را شروع می‌کنند، سؤالات بسیاری در ذهنشان شکل می‌گیرد و شروع به کنجکاوی و پرس‌وجو می‌کنند. بعضی از خانواده‌ها از این حس کنجکاوی و پرسشگری استقبال می‌کنند. در نتیجه فرزندان این خانواده‌ها در کلاس نسبت به سایر همکلاسی‌های خود برتری دارند. آن‌ها چگونگی دریافت اطلاعات را از طریق والدین خود تمرین کرده‌اند و اکنون برای دریافت اطلاعات از معلم خود بهتر و سریع‌تر عمل می‌کنند.
۶. چالش‌های جدید برای آن‌ها ایجاد کنید
بچه‌ها می‌توانند تجربه‌ی دستیابی به موفقیت را با اهداف کوچک شروع کنند. در واقع به فرزندتان نشان دهید که قادر است اهداف کوچکی مثل دوچرخه‌سواری بدون چرخ‌های کمکی را برای خود تعیین کند و با تمرین و تلاش موفق شود. سپردن مسئولیت به بچه‌ها که از نظر والدین در توان آن‌ها است، سبب افزایش اعتماد به نفس در فرزندان می‌شود.
۷. هرگز از عملکرد آن‌ها انتقاد نکنید
هیچ رفتاری به اندازه‌ی عیب‌جویی مداوم از نحوه‌ی تلاش بچه‌ها، سبب دلسردی آن‌ها نمی‌شود. بازخورد مفید و ارائه‌ی پیشنهادات جدید بسیار خوب است، اما هرگز در این حین نباید به آن‌ها گوشزد کنید کار بسیار بدی انجام داده‌اند. اگر فرزند شما از شسکت خوردن وحشت دارد و سراغ چالش‌های جدید نمی‌رود، دلیل آن را در رفتار خودتان پیدا کنید. در واقع فرزندتان نگران است که شما از عملکردش عصبانی و ناامید شوید. بیشتر اوقات انتقاد والدین باعث کاهش عزت‌نفس و انگیزه در کودکان می‌شود.
۸. با اشتباهات کودکان به‌عنوان سنگ بنای یادگیری رفتار کنید
درس گرفتن از اشتباهات باعث ایجاد اعتماد به نفس می‌شود. اما این تنها زمانی اتفاق میفتد که شما به‌عنوان والدین، اشتباهات را فرصتی برای یادگیری و رشد کودک در نظر بگیرید. بیش از حد از کودک خود محافظت نکنید. به آن‌ها اجازه دهید هر چند وقت یک‌بار کلافه شوند، اما در عین حال به آن‌ها کمک کنید تا متوجه شوند که چگونه می‌توانند در نوبت بعد بهتر عمل کنند و با وظایف خود کنار بیایند.
۹. فرصت کسب تجربه‌های جدید به آن‌ها بدهید
شما به‌عنوان والدین موظف هستید که فرصت تجربه‌آموزی بیشتری برای فرزندتان فراهم کنید تا کودک بتواند با جهان بزرگ‌تر کنار بیاید و با چالش‌های آن دست و پنجه نرم کند. در نتیجه اعتماد به نفس بیشتری پیدا خواهد کرد. در واقع قرار گرفتن کودکان در معرض اتفاقات جدید، به آن‌ها می‌آموزد که هر چیزی هر چقدر هم ترسناک و متفاوت به‌نظر برسد، در نهایت آن‌ها می‌توانند این چالش جدید را مغلوب خود کنند.
۱۰. هر آنچه که می‌دانید به فرزندتان بیاموزید
شما قهرمان فرزند خود هستد و می‌توانیم ادعا کنیم که این قهرمانی حداقل تا سن بلوغ پایدار است. بنابراین هوشمندانه عمل کنید و از این قدرت برای یادگیری آنچه درباره‌ی نحوه‌ی فکر کردن، عمل کردن و صحبت کردن می‌دانید، استفاده کنید. یک مثال خوب و یک الگوی مناسب در آموزش به کودکتان باشید. تماشای موفقیت شما به فرزندتان این اطمینان را می‌دهد که مثل شما می‌توانند در مسیر موفقیت پیش برود.
۱۱. نگرانی خود را بروز ندهید
نگرانی والدین بیشتر مواقع در ذهن کودکان به‌عنوان یک رأی عدم اطمینان معنی می‌شود. در حالی که ابراز اطمینان والدین می‌تواند در تقویت اعتماد به نفس کودک بسیار مؤثر باشد. بنابراین به جای بروز بی‌جای نگرانی‌های خود و کشتن اعتماد به نفس در بچه‌ها، سعی کنید که در کنار آن‌ها باشید و شرایط را به نحوی درست مدیریت کنید.
۱۲. در زمان رویارویی کودکتان با مشکلات، او را تحسین کنید
زندگی منصفانه نیست و بلکه کاری سخت است. بنابراین هر کودکی باید نحوه‌ی زندگی کردن را یاد بگیرد. هنگامی که فرزندتان با مشکلی جدید روبه‌رو می‌شود، باید به او گوشزد کنید که تحمل این چالش‌ها، خصلت تاب‌آوری را در آن‌ها پر رنگ می‌کند. به فرزند خود یادآوری کنید که مسیر رسیدن به موفقیت، با شکست معنی می‌شود. یادآوری این نکته به کودک بسیار مهم است.
۱۳. بیش از حد پشیبان فرزندتان نباشید
مساعدت‌های سریع می‌تواند توانایی کودک را برای کمک به خودش کاهش دهد. اما این نکته را هم اضافه کنیم که کمک والدین به شرط کمک به تقویت قدرت خودیاری کودک، سبب افزایش اعتماد به نفس او خواهد شد.
۱۴. از شجاعت آن‌ها برای امتحان چالش‌های جدید استقبال کنید
والدین باید فرزندان خود را به خاطر امتحان کردن چالش‌های جدید تحسین کنند. این چالش جدید می‌تواند سفر با تیم بسکتبال یا ترن هوایی سوار شدن برای اولین بار باشد. در این مواقع گفتن یک جمله‌ی ساده مثل: « تو شجاع هستی که توانستی این کا را انجام دهی!» در افزایش اعتماد به نفس کودکتان بسیار مؤثر است. یادتان باشد که همیشه در معرض امور آشنا قرار داشتن، سبب راحتی و آسایش می‌شود، اما برای دانستن درباره‌ی چیزهای جدید و متفاوت، باید جسارت داشت و سختی را به جان خرید.
۱۵. به کودکتان اجازه ندهید که با وقت‌گذرانی در اینترنت از واقعیت فرار کند
هرگز به فرزندتان اجازه ندهید که مدام پشت صفحه‌ی کامپیوتر پنهان شود. در عوض، او را تشویق کنید که با افراد حقیقی در جهان واقعی ارتباط برقرار کند. اعتماد به نفس در دنیای مجازی، هرچند مهم است، اما با اعتماد به نفس حاصل از شرایط آفلاین در دنیای حقیقی، به هیچ‌وجه یکسان نیست.
۱۶. مقتدر رفتار کنید، اما زورگو نباشید
در ارتباط با فرزندتان سعی کنید که مقتدرانه رفتار کنید، اما زیاده‌روی نکنید تا زورگو و سخت‌گیر به‌نظر نرسید. هنگامی که والدین بیش از حد سخت‌گیری می‌کنند، می‌توانند سبب کاهش اعتماد به نفس کودکان در دستیابی به خودباوری و خویشتن‌داری شوند. وابستگی به دستورات دیکته‌شده از طرف والدین، می‌تواند مانع تقویت جسارت در کودک شود.
در آخر
کودک بدون اعتماد به نفس، در مقابل مشکلات خلع سلاح است و از قبل شسکت خورده محسوب می‌شود. تقویت اعتماد به نفس در دوران کودکی، تأثیر چشمگیری در رسیدن به موفقیت در روزهای بزرگسالی خواهد داشت و در واقع تقویت اعتماد به نفس کودک، نوعی سرمایه‌گذاری برای شکل‌گیری شخصیتی معقول در بزرگسالی او خواهد بود. بنابراین در کنار اهمیت به تغذیه، پوشاک و تجهیزات ضروری کودک، از تقویت اعتماد به نفس او غافل نشوید که بیش از هر چیزی به آن نیاز پیدا خواهد کرد.
